परिचय

२००० को पहिलो दशकको भिषण बर्षा र बाडी–पहिरोबाट गण्डकी प्रदेशमा परेको संकट मोचनको लागि “राप्ती दुन विकाश आयोजना” लागु गरि वाडी–पिडितलाई राहत स्वरुप पुर्नवास गराउन र त्यस क्षेत्रको कृषि अवस्था सुधार गरि अत्याधुनिक कृषि विकास गराउने लक्ष्य अनुसार २०१३ मार्गमा नेपाल सरकारले सर्वप्रथम सहकारी संस्था दर्ता, सञ्चालन सम्बन्धी विनियम बनाउन सक्ने गरि एउटा कार्यकारिणी आदेश जारी गरियो। सोहि आदेश अनुसार वर्तमान पश्चीम चितवनमा राप्ती दुन विकास परियोजनाद्धारा पुर्नवास गराईएका व्यक्तीहरुलाई जंगल फडानी, खेति–पाति लगानीकोलािग टेक्टर, विऊ विजन र ऋण समेत व्यवस्थित रुपमा उपलब्ध गराउन गठित विभिन्न ग्राम विकाश समितिहरुलाई समेटेर सहकारी संस्था गठन गरि राप्ती दुन परियोजनालाई व्यवस्थित गरियो मुलुकमा सहकारी स्थापना र सञ्चालन गर्ने प्रथम पञ्चबर्षिय योजनाको लक्ष्य अनुसार २०१३ साल चैत्र २० गते “बखान साझा खरिद बिक्रि तथा ऋण संस्था” पहिलो क्रममा रहि १३ वटा सहकारी दर्ता गरिएको दखिन्छ। सोहि आ.व. मा थप भएका ४ सहित गठित १७ वटा सहकारी संस्थाहरुको सञ्जालको रुपमा  यस संघ सोहि वर्ष देखि नै “राप्ती दुन सहकारी बिक्रि तथा ऋण संघ”को रुपमा क्रियाशिल रहेको देखिन्छ। तर ऐनको अभावमा दर्ता नभएको भए ता पनि सहाकारी संस्था ऐन २०१६ जारी भए पछि सो ऐन अन्तरगत नेपालको प्रथम सहकारी संघको रुपमा २०१७ जेष्ठ २४ गने सोमबार २घ६(११४३)÷०१७ अनुसार राप्ती दुन सहकारी बिक्रि तथा ऋण संघको नाममा दर्ता भएको यस संघ पछि २०३० पछि जिल्ला साझा संघ लि. हुदै प्रजातन्त्रको पुर्नस्र्थापना पछि जिल्ला सहकारी संघ लिमिटेड, चितवनको रुपमा हाल जिल्ला भरि दर्ता भएका सहकारी संस्थाहरु एवम् बिषयगत संघको एक छाता संघको रुपमा कार्यरत रहेको सबैमा बिदितै छ ।